Bijdrage Esther Ouwehand aan het debat over Duurzaamheid en Milieu
Een goed liberaal principe is dat je met je eigen vrijheid niet de vrijheid van anderen beknot. Je bent vrij om te doen en te laten wat je wilt, maar die vrijheid houdt op als je anderen dwars gaat zitten. Dat is zeker het geval als je de aarde slechter achterlaat voor volgende generaties dan je haar zelf hebt aangetroffen. Maar op dit moment al heeft de manier waarop wij hier in het Westen menen ons te kunnen gedragen, gevolgen voor de vrijheid en de levenssituatie van anderen. Dat is gewoon verkeerd. Klaar. Daar hoeven we geen doekjes om te winden.
Een van de belangrijkste elementen in dat verhaal is ontbossing. Dat is wereldwijd een van de grootste oorzaken van biodiversiteitsverlies en klimaatverandering. We worden al 200 jaar gewaarschuwd voor de grote gevaren van ontbossing voor het voortbestaan van de mensheid. Toch hebben we nog steeds geen halt toegeroepen aan het vernietigen van oerwouden. Sterker nog, ontbossing wordt gegreenwasht — we doen alsof het duurzaam is — in het Nederlandse milieubeleid. De Partij voor de Dieren blijft ervoor strijden om dat te stoppen.
Laten we dan beginnen met het duurzaam inkoopbeleid dat ontbossing in Maleisië legitimeert. Dan komen wij vanzelf bij de ontbossing voor de invoer van biobrandstoffen. Maleisisch hardhout mag worden ingekocht onder het duurzaam inkoopbeleid. Na een jarenlang gevecht heeft de harde lobby het gewonnen van de biodiversiteit, het klimaat en ook van de inwoners van de Maleisische wouden. De voorganger van deze staatssecretaris, van CDA-huize, stelde voor om Maleisisch hardhout, waarvan bekend is dat het niet duurzaam is gewonnen, te greenwashen. Dat was nog tot daaraan toe, want dat verwacht je van een bewindspersoon van zo’n kabinet. Maar ik vind het onbegrijpelijk dat deze staatssecretaris van PvdA-huize met een duurzaam hart dit smerige karweitje afmaakt.
De feiten zijn als volgt: de Maleisische regering weigert mee te werken met het veldonderzoek dat Nederland wilde. Het veldonderzoek dat uiteindelijk kon worden uitgevoerd door TPAC voldoet op geen enkele manier aan de vrije waarheidsvinding. Vertegenwoordigers van inheemse volkeren zijn nauwelijks geconsulteerd. De meesten voelden zich niet veilig genoeg om te praten, waren niet in de buurt en zijn ook niet bezocht. Het programma is niet door TPAC maar door de Maleisische regering opgesteld. Als een student op deze manier zijn afstudeerscriptie zou schrijven, zou hij een dikke onvoldoende krijgen. Moet dit dan voor ons goed genoeg zijn om ons beleid op te baseren? Uit onderzoek van Sahabat Alam Malaysia (SAM) blijkt dat de rechten van de inheemse bevolking nog steeds systematisch worden geschonden en dat er op grote schaal illegale ontbossing op hun land plaatsvindt. Ik citeer: “De mensen in de inheemse dorpen in de Maleisische bossen hebben ernstig te lijden onder de houtkap. Hun bossen, fruitbomen en tuinen worden vernietigd, de rivieren raken vervuild, dieren en vissen verdwijnen en er komen meer ziekten, terwijl er minder toegang is tot medicijnen uit het regenwoud. Voedsel moet steeds vaker worden gekocht, maar de inkomsten uit het bos nemen juist af. Soms worden zelfs begraafplaatsen verwoest.” Duurzaam hoor, dat inkoopbeleid van ons! Wie neemt ons nog serieus als wij hiermee doorgaan?
Ik vraag de staatssecretaris ook naar de bredere context. Waarom worden dingen duurzaam genoemd die niet duurzaam zijn? We moeten met elkaar onze stinkende best doen om de klimaatverandering en het biodiversiteitsverlies te stoppen. Daar hebben wij iedereen voor nodig: de overheid, het bedrijfsleven en de burgers. Als mensen voortdurend worden geconfronteerd met nepduurzaamheid, vraag ik mij af wat dat doet voor de motivatie om met z’n allen echt werk te maken van een leefbare aarde. Zou de staatssecretaris ook willen ingaan op die bredere context? Want alles maar duurzaam noemen terwijl het dat aantoonbaar niet is, heeft in mijn beleving heel grote negatieve bijeffecten die wij ons niet kunnen permitteren.
Datzelfde geldt voor biobrandstoffen en, heel specifiek, voor palmolie in Maleisië, Indonesië en andere landen waar op grote schaal palmolieplantages verschijnen op plekken waar kort geleden oerwouden en veenmoerassen waren. Palmolie is een van de meest vernietigende gewassen die wij wereldwijd telen en soja zit rap in zijn kielzog. Het zit niet alleen als goedkope vulgrondstof in meer dan de helft van de producten in de supermarkt, maar dus ook in onze tank als een biobrandstof. Dat moet stoppen. De staatssecretaris is van plan om het aandeel biobrandstoffen dat uit voedselgewassen zoals palmolie bestaat, nog ruim te laten verdubbelen. Dat is echt onlogisch. Ik ben blij dat ook de VVD daar kritisch op is. Het klimaat is er niet mee geholpen. De biodiversiteit holt nog verder achteruit. Mensen worden van hun land verdreven, rivieren vergiftigd en de luchtkwaliteit in Zuid-Oost-Azië is door de enorme bosbranden voor de aanleg van die plantages letterlijk om te stikken. Het aandeel conventionele biobrandstoffen moet dus zeker niet omhoog, maar juist naar nul, uiterlijk in 2020.
Het lijkt erop dat de Kamer de staatssecretaris wel kan bewegen om in elk geval de dubbeltelling te handhaven en dus niet in te zetten op een verhoging van het aandeel palmolie in biobrandstoffen. De palmolieproductie op zichzelf mag dan natuurlijk niet verdwijnen naar onze voedselindustrieën. De palmolie-import moet dus als geheel stoppen. Kan de staatssecretaris daar ook op reageren? Als wij met elkaar zeggen dat palmolie niet als biobrandstof moet worden gebruikt — waar ik heel blij mee zou zijn — zullen wij ook aan de bak moeten om ervoor te zorgen dat palmolie niet standaard als vulgrondstof in onze voedingsmiddelen zit. Want die productie is net zo schadelijk. Ook op dat vlak zullen wij dus aan de bak moeten!
Don’t use your freedom to restrict the freedom of others: a sound liberal principle. You are free to do as you please, but that freedom ends as soon as you start hampering others – which is definitely the case when you leave the earth in a worse state than you found it. Already, our behaviour in the West has had serious consequences for the freedom and circumstances of others. And let us be frank: that is wrong. It is as simple as that.
A central element in this story is deforestation; one of the main causes of biodiversity loss and climate change worldwide. For 200 years now, we have been warned about the dangers of deforestation to human survival. And still we have not put an end to the destruction of primeval forests. On the contrary, in the Dutch environmental policy, deforestation is “greenwashed” – we pretend it to be sustainable. The Party for the Animals will continue to fight this.
Starting with the sustainable purchasing policy legitimising deforestation in Malaysia, we will automatically come to deforestation in favour of biofuel imports. Malaysian hardwood can be procured according to the sustainable purchasing policy. After a longstanding battle, the powerful lobby has triumphed not only over biodiversity and climate, but over the inhabitants of the Malaysian forests. Our former Minister of Infrastructure and the Environment, a member of the Dutch Christian-democratic party CDA, made the suggestion to greenwash Malaysian hardwood, even though it is known to be non-sustainable. This was to be expected, considering the cabinet he was in. However, the fact that our current Minister of Infrastructure and the Environment, a member of the Dutch Labour Party (PVDA) and someone who values sustainability, is finishing this dirty job is inconceivable.
These are the facts: the Malaysian government was refusing to cooperate in a field study requested by the Netherlands. The study, which was eventually executed by the Timber Procurement Assessment Committee (TPAC), had nothing whatsoever to do with establishing the truth. Representatives of indigenous peoples were barely consulted. They either did not feel safe enough to talk, or they were not around and were not visited. The programme was not established by TPAC, but by the Malaysian government. If a student would write their thesis in this manner, they would undoubtedly fail. Are we then supposed to settle for this study to base our entire policy on? Research of environmental organisation Sahabat Alam Malaysia (SAM) shows that the rights of indigenous people are still systematically violated and that their land is used for large-scale illegal deforestation. I quote: “The people in indigenous villages in the Malaysian forests are suffering heavily from the timber harvesting. Their forests, fruit trees and gardens are destroyed and their rivers poisoned, fish and other animals disappear and the number of diseases increases, while access to medication from the rainforests becomes more difficult. Increasingly, people are forced to buy their food instead of grow it, while their revenues from the forests decline. Occasionally, even cemeteries are destroyed.” Very sustainable indeed, our purchasing policy! If we continue down this path, who will take us seriously?
I also ask the minister about the broader context: why are things that are not sustainable still called sustainable? We should all do our very best to end climate change and the loss of biodiversity, together. And we are going to need everyone: the government, the industry and the citizens. When constantly confronted with fake sustainability, I wonder what it will do to the public´s drive to work together towards a sustainable planet. Will the minister be prepared to comment on that broader context? In my experience, calling things sustainable that are demonstrably not, has major negative side effects which we simply cannot allow. The same goes for biofuels and, more specifically, palm oil in Malaysia, Indonesia and other countries where palm-oil plantations are popping up on a large scale, on areas that until recently had been rainforests and bogs. Palm oil is one of the most destructive crops in the world, followed closely by soy. It is not only used as a cheap filler product in more than half the products in the supermarkets, but also as a biofuel in our tanks. This has to stop. The minister intends to more than double the share of biofuels consisting of food crops such as palm oil, which is truly illogical. I am pleased that conservative-liberal party VVD is also critical of this plan. It will not be of any help to the climate. In fact, the loss of biodiversity will only accelerate. People are driven from their land, rivers are poisoned and the major forest fires for the establishment of new plantations have made the air quality in South East Asia – quite literally – suffocating. Consequently, the share of conventional biofuels should not be increased, but be brought down to zero, by 2020 at the latest.
It seems the Lower House will be able to encourage the minister to at least maintain double counting and, consequently, prevent her from increasing the share of palm oil in biofuels. Subsequently, the palm oil industry itself should of course not be used for our food industry: the import of palm oil needs to be stopped in its entirety. Would the minister care to respond to that? If we all stick together in saying that palm oil should not be used as a biofuel – which would make me very happy – we will have to work hard to make sure that it is also not used as a standard filler product in our food. After all, its production is just as harmful.