Geef werknemers en bedrijven een duurzame toekomst: stel nú voorwaarden aan staatssteun voor vervuilende sectoren
Overal ter wereld lijden bedrijven verlies als gevolg van het coronavirus en trekken regeringen honderden miljarden uit om hen te steunen. De Nederlandse Partij voor de Dieren is vóór steunpakketten om de economische crisis te bestrijden en mensen aan het werk te houden, maar verzet zich tegen onvoorwaardelijke steun aan vervuilende sectoren. “Financiële injecties moeten worden gebruikt om mensen en natuur te beschermen, niet om bedrijven op de been te houden die bijdragen aan klimaatverandering, vervuiling en verlies van biodiversiteit of die een asociaal personeelsbeleid voeren,” aldus Lammert van Raan, Tweede Kamerlid van de Partij voor de Dieren.
Van China tot de VS en Canada en van Europa tot Australië trekken overheden geld uit om de economische schade als gevolg van COVID-19 te beperken. Met name de luchtvaart en de olie-, gas- en auto-industrie vragen én krijgen torenhoge bedragen - vaak zonder dat er concrete of zelfs maar algemene voorwaarden worden gesteld aan de besteding daarvan. Naast financiële middelen wordt ook het versoepelen of opschorten van milieueisen gebruikt om sectoren ‘door de crisis te helpen’. Bedrijven als EasyJet, Lufthansa, Air France/KLM, Shell, Gazprom, Total en Renault worden zo met publiek geld overeind gehouden zonder dat zij aan specifieke sociale of duurzaamheidseisen hoeven te voldoen - ondanks de dringende oproep van milieuorganisaties, publicisten én Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties Antonio Guterres.
Dat is volgens de Partij voor de Dieren onacceptabel en een gemiste kans. Van Raan: “We maken momenteel meerdere crises tegelijk door; naast de coronacrisis ook de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Terecht is de urgentie van de aanpak van de corona-uitbraak hoog, maar dat bewustzijn van urgentie zou de Partij voor de Dieren ook willen zien bij de aanpak van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Die dreigt nu op de lange baan te worden geschoven. Als we deze crises nog verder laten ontsporen, kunnen de kosten - in de brede zin van het woord - vele malen hoger uitpakken dan het economische steunpakket dat nu wordt uitgewerkt.”
De Partij voor de Dieren is dan ook fel tegenstander van uitstel van klimaatmaatregelen en pleit ervoor de financiële middelen die nu worden vrijgemaakt slim te benutten, zodat alle crises tegelijkertijd worden aangepakt. “Veel bedrijven stonden sowieso al voor de opdracht te veranderen om een rol te kunnen spelen in de toekomstige economie, waarin we de grenzen van de planeet niet meer overschrijden. Deze bedrijven zijn erbij gebaat als we de financiële middelen uit het noodpakket inzetten om deze transitie te versnellen. En ze zijn juist niet gebaat bij het herstellen van de oude status quo van vervuiling, uitbuiting en schaalvergroting. Dat economische model van vóór de coronacrisis was juist onderdeel van het probleem waardoor we nu te maken hebben met een klimaatcrisis en een biodiversiteitscrisis”, stelt Van Raan.
Help de luchtvaart te hervormen: geef werknemers een nieuwe kans
De Nederlandse Partij voor de Dieren steunt staatssteun aan luchtvaartmaatschappijen als KLM daarom alleen als die wordt verbonden aan strenge voorwaarden. “Staatssteun moet vervuilende sectoren versneld laten verduurzamen en ze zo helpen toekomstbestendig te worden. Dat zou voor de luchtvaart ook een forse krimp van het aantal vluchten betekenen. Alleen door te krimpen kan de luchtvaart binnen de grenzen van het klimaat, leefomgeving en veiligheid van mens en dier gaan opereren.”
Naast concrete voorwaarden als een scherp CO2-budget, naleving van de WHO-normen op het gebied van uitstoot en geluid en een eerlijke belasting op kerosine en vliegtickets, wil de Partij voor de Dieren ook een socialer personeelsbeleid als voorwaarde stellen. “KLM heeft lak aan haar eigen personeel en ontslaat duizenden mensen, rechtstreeks tegen de strekking in van het steunpakket voor behoud van banen tijdens de coronacrisis,” zegt Van Raan. “Aangezien de luchtvaart structureel zal moeten krimpen, moeten we personeel uit die sector actief helpen om over te stappen naar een daadwerkelijk toekomstbestendige baan in andere sectoren, zoals de zorg en het onderwijs.”
Gifvrije bollen voor de wereldmarkt en duurzaam geproduceerd voedsel voor de regio
Ook de miljoenen euro’s staatssteun aan de sierteelt- en aardappelsector wil de Partij voor de Dieren aan duurzaamheidsvoorwaarden verbinden. "Het is een gemiste kans als een einde aan het grootschalige gifgebruik geen voorwaarde wordt voor steun aan deze sectoren", stelt PvdD-Kamerlid Frank Wassenberg. “Bij het telen van lelies, tulpen en aardappelen - waarvan bijna 90 procent wereldwijd wordt verhandeld - wordt ongelooflijk veel landbouwgif gebruikt. De natuur en omwonenden kampen met de schadelijke gevolgen daarvan.”
Behalve voor een drastische vermindering van het gebruik van landbouwgif, pleit de Partij voor de Dieren ook voor een transitie naar natuurinclusieve kringlooplandbouw waarbij landbouwgronden zo efficiënt mogelijk worden ingezet. In dit licht heeft de partij er bij de minister op aangedrongen het COVID-19-steunpakket te gebruiken om een groot deel van de op export gerichte sierteeltbedrijven te helpen om te schakelen naar de duurzame productie van voedsel voor de eigen regio.