Hollanda Hayvanları Koruma Partisi çevrekırımın ulus­la­rarası ceza hukuku nezdinde suç olarak kabul edil­mesini istiyor


3 Mart 2021

Hollanda Hayvanları Koruma Partisi Hollanda hükümetini, ekosistemlerin insanların davranışları sonucu büyük çapta zarar görmesi ve yok edilmesi anlamına gelen çevrekırımın suç ilan edilmesini talep eden küresel harekete dahil olmaya çağırıyor. Girişim sahibi Hayvanları Koruma Partisi milletvekili Lammert van Raan, doğal çevreye düzeltilemeyecek zarar vermeyi ulusal ve uluslararası alanda suç ilan etmeyi öneren bir yasa taslağı sundu. Taslağın kabul edilmesi durumunda Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi, hükümet başkanları ve şirket yöneticilerini çevrekırım suçu ile yargılayabilecek.

Hayvanları Koruma Partisi’nin teklifi ile Hollanda da, daha önce Fransa, Belçika, İsveç, Finlandiya, Vanuatu ve Maldivler hükümet başkanları ve milletvekilleri tarafından gündeme getirilen, çevrekırımını ulusal yasalara ve uluslararası ceza hukukuna dahil etme çağrılarına katılıyor. Hayvanları Koruma Partisi’nin tasarısında açıkladığı üzere çevrekırım: “çevre problemlerinin çokluğunun, bir bölgede yaşayan insan ve hayvanların varlıklarını tehlikeye atacak kadar zarar verme düzeyine ulaşmasıdır”. Fosil yakıt endüstrisinin sebep olduğu çevresel felaketler, ormansızlaşma, endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan sera gazı emisyonları, zehirli maddelerin nehirlere atılması, yerli hakların yaşam alanlarının kirlenmesi ve okyanuslarda aşırı balık avlanması bunun örneklerindendir.

Yasa taslağını sunan Hollanalı milletvekili Van Raan’a göre “Dünyadaki deniz seviyesinin yükselmesi, Amazon’daki yangınlar ve Nijerya’daki petrol sızıntıları, yaşam alanımızın maruz kaldığı yapısal zararların ve çevre krizlerinin yıkıcı sonuçlarının göstergeleridir. Korona krizinin ortasında bulunduğumuz 2021 yılında, çevrekırımın sonuçları bütün dünyada hissedilmektedir. Çünkü çevrekırım pandemilerin ortaya çıkma riskinin artmasına etki eder. Bir çevrekırım eylemi olan ormansızlaşma, endüstrilerin insanların daha önce girmediği yerlere ulaşımını sağlamıştır. Ve artık insan ve doğa arasındaki sınırlar kalktıkça, virüsler hayvanlardan insanlara daha kolay bulaşıp, bütün toplumları sarsabiliyor.”

Barışa karşı beşinci suç
Hayvanları Koruma Partisi kanun teklifi ile, Uluslarası Ceza Mahkemesi (ICC)’nin kurucu anlaşması olan Roma Statüsü’nü değiştirmek için Hollanda hükümetini çaba göstermeye çağırdı. Statü dört uluslararası suç tanımlıyor: soykırım, insanlığa karşı işlenen suçlar, savaş suçları ve saldırı suçu. Aslında çevrekırım da orijinal metinde yer alıyordu. Fakat ne yazık ki, o zamanki Hollanda hükümetinin de hamleleriyle müzakerelerin son turlarında metinden çıktı.

Hayvanları Koruma Partisi, Jojo Mehta ile birlikte Stop Ecocide kampanyasını başlatan uluslararası ünlü Avukat Polly Higgins’in izinden giderek, çevrekırımın barışa karşı beşinci suç olarak tanınması gerektiğini savunuyor.

Van Raan’a göre “Hâlâ her gün, sorumlu şirketlere hiçbir engel ve ceza olmaksızın, futbol sahası büyüklüğünde yağmur ormanları yok oluyor; insan ve hayvanların yaşam alanları petrol sızıntılarıyla kirletiliyor. Bu nedenle acilen bu sorunla uluslararası düzeyde başa çıkmak için yeni bir araca ihtiyaç var. Bizim yasa teklifimiz buna katkıda bulunabilecek on önlem içeriyor.”

Nijerya davasında Shell’e karşı başarı
Kısa süre önce Shell, Nijeryalı çiftçilerin Milieudefensie’nin (Friends of the Earth kuruluşunun Hollanda’daki kardeş organizasyonu) desteği ile Shell’e açtığı 13 sene süren dava sonucunda, Nijerya’daki petrol sızıntısından sorumlu bulundu. Bu halen devam eden Shell’a karşı açılan İklim Davası ve gelecekte çokuluslu şirketlere açılabilecek davalar açısından tarihî bir karar ve umut verici bir emsal. Hayvanları Koruma Partisi “Bu çevrekırımın suç olarak ilan edilmesi için önemli bir adım” diyor. “Değişim rüzgârları esiyor. Artık hükümet ve şirketlerin dünyayı sorumsuzca tahrip etme devri sona ermek üzere.”