Worldlog Week 09 – 2009

Deze week vertel ik jullie verder over de oprichting van de Partij voor de Dieren. Na onze entree in het parlement deden tal van commentatoren lacherig over het feit dat er nu ‘honden en katten’ in de Tweede Kamer zouden zitten. Ze verweten ons ‘morele superioriteit’, en collega politici lieten geen mogelijkheid onbenut om te beweren dat ‘wie geen compromissen sluit, geen politiek kan bedrijven’.

Historica Maartje Janse schreef daarover in één van de grootste Nederlandse dagbladen (De Volkskrant) op 6 januari 2007 in het artikel ‘Dierenpartij daagt het politieke establishment uit’, dat de wijze van politiek bedrijven van de Partij voor de Dieren (de zogeheten expressieve stijl) sterk lijkt op de in haar weteschappelijk onderzoek beschreven negentiende-eeuwse organisaties, ‘de afschaffers’ genaamd. Deze organisaties, die zich bezig hielden met bijvoorbeeld afschaffing van vivisectie, slavernij of drankmisbruik, of zich richtten op vrouwenrechten, manifesteerden zich op politieke wijze, anders dan filantropische instellingen. De drie belangrijkste manieren om het publiek te overtuigen dat het zich tegen een misstand moest keren, waren de wetenschappelijke aanpak, een beroep doen op moraal en geweten en het opwekken van gevoelens van medelijden en verontwaardiging door gruwelverhalen. Telkens weer werd gewezen op het overstijgend belang dat verschillen op ander vlak overstijgen moest.

‘De expressieve politieke stijl van de Partij van de Dieren mag er zijn, en kan grote bijval organiseren, zo leert de geschiedenis,’ aldus Maartje Janse. Er zijn mensen die vinden dat de Partij voor de Dieren zich zou diskwalificeren als serieuze speler in het politieke veld door zelfverklaarde morele superioriteit, die blijk geeft van een ongenuanceerd wereldbeeld – goed tegen kwaad – en een simplistische voorstelling van politiek. ‘De voorstelling van (goede) politiek die deze critici impliciet hanteren, beperkt zich tot wat socioloog Frank Parkin “instrumentele politiek” noemt: het spel van onderhandeling dat tot compromissen en nieuwe wetgeving leidt. De “expressieve politiek” wordt verworpen: het uitdrukking geven aan persoonlijke verontwaardiging over misstanden. Maar als er iets is dat de hedendaagse politiek zich na de revolte van Pim Fortuyn heeft ingeprent, is het dat de instrumentele politiek die de kabinetten van liberalen en sociaal-democraten kenmerkte, de burger van de politiek vervreemdt. In het politieke bestel moet er ruimte zijn voor burgers om uitdrukking te geven aan hun mening en hun gevoelens.’
Ze vervolgt: ‘De bewering van Marianne Thieme dat haar partij de opvolger is van de beweging tegen slavernij en voor vrouwenrechten is een politiek statement, dat het toekomstige succes en morele gelijk van de Partij voor de Dieren suggereert. Mijn recente onderzoek naar de Nederlandse bewegingen voor afschaffing van onder meer slavernij en drankmisbruik toont echter daadwerkelijk historische parallellen met het verhaal van de Partij voor de Dieren. Vanaf 1840 organiseerden bezorgde burgers zich in verschillende single-issueorganisaties om hun eis dat er een einde moest komen aan het lijden van slaven, kinderen van dronkaards en Javanen kracht bij te zetten. Vanaf het begin werden de pogingen van de ‘afschaffers’ belachelijk gemaakt. Wie principieel sterke drank weigerde, om stelling te nemen tegen het maatschappelijke probleem van het drankmisbruik, werd bespot en liep risico zijn maatschappelijke aanzien te verspelen.'

Volgende week deel 2 van de analyse van Maartje Janse. Tot dan!

This week I’d like to continue my story of how we set up the Party for the Animals. On taking up our first seats in the Dutch parliament, numerous commentators made jokes about “dogs and cats” in the Lower House. They accused us of “moral superiority” and politicians from other parties never missed an opportunity to lecture us that “there can be no politics without compromise”.

Historian Maartje Janse wrote about this development in one of the Netherlands’ leading newspapers, De Volkskrant, on 6 January 2007 in an article entitled “Animal party challenges the political establishment”. She drew a strong comparison between the politics of the Party for the Animals (the so-called “expressive style” of politics) and the 19th-century “abolitionist” organisations she has described in her research. Unlike philanthropic institutions, these organisations, working for the abolition of vivisection, slavery or alcohol abuse or fighting for the rights of women, became active on the political stage. Convincing the public to take a stand against a wrong then required three main things: an approach grounded in science, an appeal to people’s conscience and sense of morality and an ability to arouse feelings of compassion and outrage in the face of atrocity. Time and again, they argued that the greater good had to transcend all other differences.

“History teaches us that there is certainly a place in the political landscape for the expressive style of the Party for the Animals and that it appeals to many,” according to Maartje Janse. There are people who believe that the Party for the Animals disqualifies itself as a serious contender in the political arena by its self-declared moral superiority, which betrays a over-simplified, black-and-white view of the world – good against evil – and a simplistic conception of politics. “This conception of (good) politics that these critics implicitly refer to is limited to what sociologist Frank Parkin calls “instrumental politics”: engaging in the game of negotiation to reach compromises and enact new legislation. This rejects “expressive politics”: the expression of personal outrage at injustices. But if there is one thing that today’s politicians have come to understand post-Pim Fortuyn, it is that the instrumental politics characteristic of liberal and social-democratic governments actually alienates people from politics. There needs to be room for citizens to voice their opinions and feelings.
She continues: “The claim by Marianne Thieme that her party is following in the footsteps of the anti-slavery movement and the movement for women’s rights is a political statement that suggests the future success and moral infallibility of the Party for the Animals. Yet, my recent research into the Dutch movements for the abolition of, among other things, slavery and alcohol abuse show historical parallels with the rise of the Party for the Animals. From 1840, concerned citizens organised themselves into various single-issue groups to press home their demands for an end to the suffering of slaves, the children of drunkards and the Javanese. From the outset, these “abolitionists” were ridiculed. Anyone who abstained from hard liquor as a way of taking a stance against the social problem of alcohol abuse was derided and ran the risk of losing their social status.”

Next week I’ll continue with part 2 of Maartje Janse’s analysis. Till then!